.jpg)
2021/2022 YILI FINDIK PİYASASINI NELER BEKLİYOR ?
NE DURUMDAYIZ ?
2021 Mayıs sonu itibari ile , 2020-2021 fındık sezonunun ilk 8 ayı tamamlanmış olacak. 26 Mayıs itibari ile serbest piyasada kabuklu fındık ort. 21,50 Tl/kg seviyelerinden işlem görmektedir. Tablo 1’de son 8 yılın fiyat gelişimi gösterilmiştir.
23 Mayıs 2021 itibari ile kabuklu bazda yaklaşık 450 bin ton ihracat gerçekleştirilmiştir. 2018/19 sezonunun aynı döneminde bu miktar 454 bin ton olarak gerçekleşmişti. (2019/20 sezonu ekstra bir sezon olduğu için mukayese bir önceki sezon ile yapılmıştır.)
Tablo-2’de ilgili sezonlarda yapılan ihracat miktarı mukayese edilmiştir. Tabloda da görüleceği üzere dönemsel dalgalanmalar olsa dip toplamdaki miktarlarda önemli bir fark görülmemektedir.
Tablo-2
SON GELİŞMELER
Piyasalardaki genel kanaat sezonun kalan dört ayında ihracat rakamları aradaki farkın 2020/21 sezonu lehine artacağı yönünde. Bu beklentinin temelindeki en önemli sebep 2021/22 sezonunda İtalya rekolte miktarındaki kayıp olarak gösteriliyor. İtalya özelindeki fındık alıcılarının yeni sezona daha güçlü bir stokla girmek isteyebilecekleri bu sebeple son dört ayda Türkiye’ye yönelimin nispeten artabileceği düşünülüyor. Ancak olası bu talebin sınırlı olması beklendiği için fiyatlara önemli bir etki yapması olası görünmüyor.
Özetle içinde bulunduğumuz sezonun talep tarafı beklentilere paralel ilerliyor. Yurt içi ve yurt dışı toplam tüketiminin 650 bin ton(+/- 25 bin ton) seviyelerinde gerçekleşmesi bekleniyor.
2021/22 fındık sezonu rekolte beklentileri tablo-3’de gösterilmiştir. INC verilerine göre yeni sezon toplam arz miktarı bir önceki sezonun üzerinde.
Tablo-3
2021/22 fındık sezonu rekolte beklentileri incelendiğinde İtalya dışında sorun görünmüyor. Türkiye rekolte beklentisi konusunda piyasalar ihtiyatlı davranıyor. Zira ilgili rakamlar Şubat ayında yapılan karanfil sayımları referans alınarak tespit edilmişti. Sonraki süreçte iklim koşullarından dolayı kayıpların olduğu/olabileceği düşüncesinden dolayı yaz aylarında yapılacak çotanak sayımlarına kadar piyasalar temkinli olacaktır.
Her ne kadar Türkiye rekolte miktarı ile ilgili tereddütler olsa da toplam arzın tatmin edici seviyelerde olduğu konusunda kanaat oluşmuş durumda.
2- GELECEK BEKLENTİLERİ;
Piyasalar gerek mevcut sezonun kalan dört ayı, gerekse yeni sezon öngörülerini şekillendirmek önümüzdeki süreçte 4 temel parametreyi yakından takip ediyor.
FİYATI ETKİLEYEN PARAMETRELER
TMO : Bilindiği gibi Tmo 2020/21 sezonu kabuklu fındık taban fiyatını Levant kalite için 22,00 Tl/kg olarak açıklamıştı. Ancak piyasa fiyatları henüz sezonun başında dahi Tmo fiyatlarının üzerine çıkarak uzun süre bu şekilde ilerledi. Bu yüzden Tmo 2020/21 sezonunda çok az miktarlarda alım yapabildi. 2021/22 fındık sezonu için açıklaması beklenen seviye 25 Tl/kg gibi görünüyor. Ancak henüz resmi bir açıklama yapılmadı. Tmo’nun açıklayacağı taban fiyat yeni sezon öngörülerini yapabilmek için en önemli parametre durumunda.
Üreticinin Tavrı : Fındık üreticisi içinde bulunduğumuz sezonun başında oldukça tutucu davranarak Tmo taban fiyatlarının altında satış yapmadığı için serbest piyasa fiyatlarının hızla Tmo fiyatlarının üzerine çıkmasını sağlamıştı. Yeni sezonda nasıl bir eğilimde olacağı açıklanacak taban fiyat ile doğrudan bağlantılı.
Ancak genel kanaat 25,00 tl/kg seviyelerinde satıcılı bir piyasa olacağı yönünde. Eğer bu tez doğru çıkarsa piyasalarda Tmo fiyatı önümüzdeki sene taban değil tavan fiyat olarak algılanacaktır. Tmo’nun arz fazlasını alması veya 2022 Şubat ayı karanfil sayımlarında olumsuz bir tablo ile karşılaşılması bu denklemi bozabilir.
Dolayısı ile Tmo’nun açıklayacağı taban fiyat ne kadar önemli ise üreticinin bu fiyata vereceği reaksiyon da bir o kadar önemli durumda görünüyor.
Çotanak Sayımı ; INC verilerine göre 2021/22 fındık sezonu Türkiye rekolte miktarı 790 bin ton olarak açıklandı. İlgili miktar Türkiye’nin son 20 yılındaki en önemli ikinci rekolte miktarı olarak karşımıza çıkıyor. Ancak bu miktarın realize olup olmayacağı konusunda tereddütler bulunuyor. Bu yüzden çotanak sayımı yapılana kadar piyasalar ihtiyatlı davranıyor. Diğer taraftan realize olacak miktar 700 bin tona dahi düşse Türkiye için oldukça iyi bir rekolte olduğu söylenebilir. Dolayısı ile 2021/22 sezonu rekolte miktarı son derece tatmin edici bir miktar olarak değerlendiriliyor.
Döviz Kuru : Döviz kuru Türkiye’de iğneden ipliğe her şeye etki ettiği gibi fındık fiyatlarında da son derece etkili bir parametre. Özellikle yurt dışı alıcıların satınalma güçlerini yakından ilgilendiriyor. Dövizdeki yukarı yönlü trendin Ferrero başta olmak üzere yurt dışı alıcılara avantaj sağlayacağı aşikar.
En büyük fındık kullanıcısı durumunda bulunan Ferrero’nun döviz kuru avantajını da arkasına alarak zaman zaman agresif alımlar yapabileceği dikkate alınmalıdır. Yıllık yaklaşık 300 bin ton fındık tüketimi bulunuyor. Fiyatların cazip olduğunu düşündüğü durumda , 2022 Şubat ayı karanfil sayımları riskine girmeyerek alımlarının önemli bir kısmını bu döneme kadar yapabilir. Bu durumda özellikle sezonun ilk çeyreğinde dalgalı bir fiyat grafiği görebiliriz.
Özetle INC verileri dikkate alındığında piyasaların iyimser olduğunu , Tmo alım stratejisi ve çotanak sayımları yapılana kadar ihtiyatlı olacağını söyleyebiliriz.
